Trường thọ ước vọng lạc quan

08:39 CH @ Thứ Tư - 18 Tháng Giêng, 2006

Có những câu hỏi và ước vọng luôn ngự trị mỗi chúng ta: Câu hỏi sâu thẳm nhất là tại sao chúng ta tồn tại và ước vọng sâu thẳm nhất là muốn sống mãi. Về câu hỏi thì không dễ trả lời và xin dành cho các nhà triết học, xã hội học, tâm lý học… nhưng về ước vọng thì có thể giải đáp, đưa ra những giải pháp để mỗi chúng ta có quyền lựa chọn cho chính mình.

Khát vọng sống

Ngày nay, chúng ta khống ai côn ngây thơ tin vào câu chuyện lịch sử về ông Bành tổ nào đó sống tới 700 tuổi. Không ai có thể sống mãi và câu chuyện sẽ lái sang chiếu hướng: Tôi muốn sống lâu nhất trong phạm vi có thể và phải là sống trẻ, khỏe. Đã thực tế hơn rồi. Nội hàm của 2 ước vọng trên có thể quy vào 2 khái niệm rõ ràng và cũng khéo đan quyện với nhau là tuổi tác và chất lượng sống.

Quan niệm vế tuổi thọ liên quan tới hai khái niệm cơ bản là hy vọng sống lúc sinh (còn gọi là tuổi thọ trung bình - TTTB) và thời gian sống tối đa của loài người (TGSTĐ). Tuổi thọ của mỗi người đương nhiên là tuổi người đó khi qua đời. Nhưng qua đời là hết chuyện, đối với người đang sống thì ước đoán như thế nào? Môn dân số và thống kê dân số học cho chúng ta biết điều đó. Cụ thể thông báo mới đây của Bộ Y tế cho biết, TTTB của người Việt Nam đã đạt 71,3 năm vào cuối năm 2003 - consố này nôilên là một đứa trẻ sinh ra vào cuối năm 2003 thì có hy vọng hầu như tuyệt đối là có thể sống tới 71,3 tuổi (mới chết). Những nghiên cứu về lịch sử cho thấy TTTB của loài người cãi thiện rõ rệt: Thời đồ sắt là 18 tuổi, thời đổ đồng là 20 tuổi, thế kỷ XVIII là 35 tuổi, thể kỷ XIX là 40 và đột biến sang thế kỷ XX thì nhích vọt lên trên 70 và người Nhật, Italia và Đức hiện nay có TTTB là khoảng 86. Nhưng trong suốt mấy chục ngàn năm tồn tại của nhân loại thì có một con số không đổi. Đó là con số 100 - được đánh giá là giới hạn tuổi thọ của con người, TGSTĐ với tư cách là một loại thuộc họ linh trưởng. Theo kết quả tổng điều tra dân số năm 1999, nước ta có hơn 3.000 người từ 100 tuổi trở lên, còn nước Nhật có hơn 25.000 người!

Vậy cái gì làm cho khoảng cách giữa hai chỉ số trên (TTTB và TGSTĐ) xa nhau như vậy vào thời điểm đồ sắt, đồ đồng và đang nhích sát nhau vào đầu thế kỷ XXI? Lý do thực đơn giản; Người xưa dễ chết hơn vì có nhiều hiểm họa xung quanh. Đó có thể là giẫm gai rồi bị uốn ván, thương hàn, bị trôi do lũ quét hoặc thậm chí bị hổ vồ… và trong tình trạng luôn đói ăn, thường có ngộ độc, vệ sinh cá nhân, môi trường không tốt. Đối với tuổi thọ thì đây là những yếu tố ngoại lai, gây chết sớm và hiện nay chúng được xếp thành ba nhóm chính: Bệnh lây truyền, bệnh không lây truyền, tai nạn chấn thương và ngộ độc. Nhân loại khống chế được nhiều bệnh lây truyền, kiểm soát tốt hơn về các bệnh không lây truyền, tai nạn, ngộ độc… và do vậy, số người chết sớm ít hơn, có khả năng tận hưởng những năm tháng của cuộc đời dài hơn.

“Có thể các biện pháp trên giúp cho mọi người có một tuổi thọ lâu hơn, nhưng chúng ta không nên quên một điều, đây chỉ là kéo dài những năm tháng của tuổi già chứ không phải là kéo dài được những năm tháng của tuổi thanh xuân. Chúng ta không thể mang lại cho mình làn da như đã có ở tuổi 18 và tóc không thể trở lại dày và đen mượt như trước kia".

Kéo dài tuổi… già

Nhưng rồi người ta vẫn đến cõi của mình. Giả sử chúng ta giải quyết được những yếu tố ngoại lai trên, vấn đề còn lại phụ thuộc vào chính bản thân quá trình già hoá thuần tuý mà các nhà khoa học hay gọi là già hoá sinh lý, già hoá bình thường. Quá trình này và những yếu tố ngoại lai luôn cùng quyết định về TTTB của chúng ta. Vậy quá trình già hoá là gì và cô cách nào để ngăn chặn nó không. Giải pháp chỉ đưa ra được khi hiểu rõ bản chất. Nhưng tiếc thay, cho đến nay vẫn chưa có một định nghĩa xác đáng về già hoá, cũng như chưa có cách giải thích triệt để về quá trình này. Trong số hàng trăm giả thuyết thì có một số được lưu ý hơn và có thể dựa vào đó đưa ra những biện pháp tương ứng: Thuyết hao mòn coi con người như một cỗ máy, già là do hỏng và thiếu bộ phận nào đó, thuyết sai lầm đổ tội cho những tổn thương trong truyền thông tin di truyền từ ADN sang ARN và protein, thuyết sai lầm thâm hoạ cũng đề cập tới sai lầm ở ngay chính ADN, thuyết vế biến đổi của quá trình bộc lộ gen, thuyết coi già là do suy chức năng giáp trạng, thuyết rối loạn biệt hoá quy về lẫn lộn chức năng của các tế bào sau khi trải qua nhiều phân chia từ sau tuổi thuần dục, nhưng đặc biệt nhất là thuyết về gốc ôxy tự do.Tế bào muốn tồn tại thì phải có các phản ứng chuyển hoá chất để có năng lượng. Trong diễn trình của các phản ứng đó, các chất cung cấp năng lượng phải trải qua nhiều khâu biến đổi. Những chất trung gian trong các khâu đó có chứa điện tử tự do, rất hoạt năng và có thể gây tổn hại cho các cấu trúc trong tế bào. Có những cơ chế bảo vệ, bẫy những chất hai này.Nhưng hình như luôn ầm ĩ xảy ra tình trạng mất cân bằng giữa hai quá trình đối kháng nàyvà hệ quả là tế bào suy yếu dần, cơ quan kém dần, hệ thống hoạt động tồi đi và cơ thể khó tồn tại. Tới đây, chúng ta tại có thể nhớ tới nhận định của F.Ăngghen "sống có nghĩa là chết dần” - những sản phẩm của chính hoạt động sống lại mang lại cái chết dần theo các cấp độ cấu tạo cơ thể.

Dựa vào những giả thuyết trên, nhiều loại can thiệp được đưa ra ứng dụng trong thực tế. Đánh vào cơ chế chống gốc ôxy tự do, người ta dùng vitamin C, vitamin E, glutathione,carotenoid, vitamin A, dùng chiết xuất của lá cây CingoBilola, hoa hoè, đi kèm với chế độ giảm cân, hạn chế khẩu phần ăn 20% và luyện tập thể lực. Những biện pháp cũng như các chất bổ sung này nhìn chung không hại, chỉ cần có tham khảo trước với bác sĩ về chủng loại và lưu lượng. Để bớt hao mòn (như mãn kinh) phụ nữ đã ngày càng dùng phổ biến hormone nữ thay thế, người khác thì chỉ định hornone giáp trạng và rầm rộ mới đây là hormone tăngtrưởng. Dùng hormone liệu pháp luôn là con dao hai lưỡi. Vì vậy cần được thăm khám kỹ lưỡng, rồi bác sĩ có thể chỉ định dùng hay không và dùng trong bao lâu.

Có thể các biện pháp trên giúp cho mà người có một tuổi thọ lâu hơn, nhưng chúng ta không nên quên một điều, đây chỉ là kéo dài những năm tháng của tuổi già chứ không phải là kéo dài được những năm tháng của tuổi thanh xuân. Chúng ta không thể mang lại cho mình làn da như đã có ở tuổi 18 và tóc không thể trở lại dày và đen mượt như trước kia. Vấn đề thứ hai được quan tâm đó là chất lượng sống. Có một thực tế đáng buồn là tuổi già thường đã suy yếu mà chức năng trong cơ thể và lại hay đi kèm với bệnh tật. Ước vọng của chúng ta là có tuổi già khoẻ mạnh. Khoẻ mạnh ở tuổi già nghĩa là gì? Đó là có thể thực hiện được dễ dàng mọi hoạt động sống hằng ngày, giao tiếp được dễ dàng với một người, có một tinh thần luôn an bình. Muốn có những điều đó chỉ cần lưu ý tới những điều rất thường thức: Dinh dưỡng hợp lý, vận động liên tục và biết yêu thương mình cũng như mọi người.

Nguồn:
FacebookTwitterLinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Liệu bản chất con người có thay đổi theo thời gian không?

    19/07/2018Nhiều hệ tư tưởng đã đưa ra ba câu trả lời chính cho câu hỏi về tính bất biến hay không đổi của bản chất con người. Đầu tiên là quan điểm truyền thống cho rằng con người về cơ bản thì giống nhau từ thế hệ này sang thế hệ khác. Theo quan điểm này, một loạt những đặc điểm về thể chất và trí tuệ tạo thành bản chất đặc trưng của con người không thay đổi và sẽ không thay đổi chừng nào con người vẫn là con người và không phải là loài sinh vật khác. ...
  • "Cái tôi" của người Việt Nam qua một giai đoạn phát triển

    08/06/2016Những nghiên cứu về “cái tôi”, “tôi - không tôi”, “tôi - chúng ta”, “tôi - tôi”, cũng như tính cộng đồng và tính cá nhân đã được tiến hành trong lĩnh vực tâm lý học, nhưng đây mới chỉ là bước đi đầu tiên. Bằng phương pháp phân tích các cứ liệu ngôn ngữ(*), tác giả đã chỉ ra “cái tôi” - sự tự ý thức của mình trong quan hệ với người xung quanh. Qua đó, chúng ta cũng hiểu thêm về nhân cách người Việt...
  • Bi kịch nhị nguyên và số phận con người

    18/05/2015Phan Bích HợpKhái niệm Nhị nguyên luận được dùng trong nhiều lĩnh vực của tri thức. Bất cứ một lý thuyết nào xác định sự phân ly không thể thu hẹp được giữa hai loại sự vật thì đều có thể gọi là thuyết nhị nguyên...
  • Chúng ta thoát thai từ đâu?

    07/01/2014"...khó mường tượng, cơ chế gì mà chỉ một mô người chết có thể tung ra một lượng thông tin to lớn về tạo dựng những mô người mới ở một cơ thể khác, tức kích thích sự tái sinh. Rồi chuyện mỗi tế bào người phức tạp đến thế nào cũng khó hình dung... Rõ ràng mọi chuyện đó xảy ra theo một chương trình hoạt động liên tục, chặt chẽ mà so với nó một cái máy tính hiện đại nhất cũng chỉ là cái đồ chơi treo trên cây thông Nôen. Các chương trình đó khu trú ở đâu? Tất nhiên không chỉ trong các gen. Theo dữ kiện vật lý mới thì các chương trình đó được ghi trong năng lượng tế vi, ở phương Đông năng lượng đó gọi là năng lượng của Chúa Trời, và cả ở trong nước cơ thể người . Vậy ai đã lập ra các chương trình tái tạo mô người diệu kỳ đó?..."
  • Vấn đề sự bất tử

    26/12/2005Niềm tin vào sự bất tử tùy thuộc vào một quan niệm nào đó về linh hồn con người. Nếu linh hồn, hoặc thành phần thiết yếu của nó, được coi là phi vật chất và có khả năng hiện hữu bên ngoài thân xác, thì nó cũng được coi là bất khả hủy diệt. Tuy nhiên, những người tin vào sự bất tử của linh hồn vẫn bất đồng với nhau về vấn đề linh hồn hệ tại ở cái gì. Có ba lý thuyết chính. ...
  • Con người đi tìm chính bản thân mình

    15/12/2005Hà Huy KhoáiPhải chăng, để hiểu được chính bản thân mình, con người cần đến các máy tính biết tư duy. Tuy nhiên, chúng ta có thể lại phải đương đầu với một nghịch lí mới: máy tính cuối cùng sẽ làm sáng tỏ được cơ chế hoạt động của bộ não người, nhưng khả năng của bộ não người lại không đủ để hiểu được cơ chế đó!
  • Khoa học và tâm linh

    03/12/2005Nguyễn Khánh HảiNhững nhận thức của con người về thế giới xung quanh (vũ trụ, xã hội, v..v..) có thể phân thành hai loại: một loại có thể kiểm nghiệm, chứng minh bằng thực nghiệm, bằng lý trí, bằng lô gích, đó là loại gọi là thuộc lĩnh vực khoa học. Loại thứ hai chỉ có thể nhận thức được bằng trực giác của từng người chứ không thể chứng minh hai năm rõ mười được bằng thực nghiệm hoặc bằng lý trí các vấn đề tâm linh thuộc lĩnh vực này.
  • Ngày xưa chúng ta không đơn độc

    02/12/2005Phạm Ngọc Uyển (Nguồn Tạp chí Pour la Science - Vì khoa học)Ngày nay, Homo sapiens (Người tinh khôn) là họ - người (hominidé) duy nhất trên Trái đất. Tuy thế, trong vòng ít nhất là bốn triệu năm, nhiều loại họ - người đã chia nhau sống trên hành tinh chúng ta. Vì sao những bà con chúng ta đã biến mất?
  • Descartes và niềm hy vọng sống lâu trăm tuổi

    18/11/2005Nguyễn Hoàng lược dịch từ La RechercheMặc dù có một sức khỏe yếu ớt ngay từ khi sinh ra, René Descartes đã chiến đấu suốt cả cuộc đời để đem lại cho cuộc sống nhiều ý nghĩa hơn. Ước muốn lớn nhất của ông là con người có thể sống lâu và hạnh phúc. Ngày nay, nhờ các tiến bộ trong y học, việc duy trì một cuộc sống thọ hơn và mạnh khỏe hơn không còn là điều quá khó khăn, đặc biệt ở các nước phát triển. Tuy nhiên, khái niệm này ở thời của Descartes là một điều hoàn toàn mới mẻ.
  • Nghiên cứu con người Việt Nam trước yêu cầu phát triển đất nước

    18/10/2005Hồ Sĩ QuýĐặt trong tương quan với những hiểu biết về các đối tượng khác, nhất là, đặt trong tương quan với những nhu cầu của sự phát triển đất nước, của sự phát triển bản thân con người trước thách thức của thế kỷ XXI, thì nhiệm vụ này thực ra là mới mẻ, cấp bách, và nói thật chính xác thì vấn đề con người trong xã hội hiện đại khác khá xa với vấn đề con người mà nhận thức truyền thống đã từng lý giải. Đây là điều cần lưu ý khi tiến hành những nghiên cứu về con người, đặc biệt là nghiên cứu lý luận...
  • Một cuộc ra đời lần thứ hai

    27/09/2005Phạm ToànTrước hết, cần tìm một định nghĩa cho tâm linh. Xưa nay khái niệm ấy dùng một cách mù mờ, chân tình và cơ hội, trắng đen vàng thau để lẫn lộn. Thành thử có khi tôn vinh tâm linh mà thành hạ thấp nó. Còn trong nhiều trường hợp tâm linh trùng với đồng cốt phong thuỷ...
  • Nhân học triết học hiện đại với vấn đề tồn tại người

    12/09/2005Đỗ Minh HợpTriết học thế kỷ XX đã trôi qua dưới khẩu hiệu "sự phồn vinh của nhân học". Những biến đổi trong cách tiếp cận nghiên cứu con người đã gắn liền với sự hình thành nhân học triết học. Con người trở thành trung tâm của vũ trụ, là chiếc chìa khoá để mở ra mọi vấn đề...
  • Tiếp cận tính toàn vẹn về con người và thế giới con người

    19/07/2005Đỗ HuyCon người và thế giới con người là đối tượng nghiên cứu của nhiều nghành khoa học khác nhau, như tâm lý học, xã hội học, lịch sử, văn hoá học…Song, theo chúng tôi, chỉ có triết học và triết học Mácxít chư không phải triết học Cantơ, Hêgen, Phoiơbắc hay những trào lưu triết học sau này như chủ nghĩa Tômát mới, chủ nghĩa hiện sinh mới có cách giải quyết đúng đắn vấn đề này. Làm được điều này, các nhà triết học Mácxít đã dựa trên quan điểm thực tiễn vật chất - tinh thần, trong đó, tâm điểm của nó là lao động của con người.
  • Giữa con người và con vật khác nhau ở điểm nào?

    21/07/2005Từ thời Darwin, quan điểm ngược lại đã trở nên phổ biến, không chỉ giữa các nhà khoa học, mà cả trong các tầng lớp học thức nói chung. Học thuyết của Darwin về nguồn gốc con người cho rằng con người và loài vượn người đã thừa hưởng từ một dạng tổ tiên chung; và cùng với quan điểm về nguồn gốc tiến hóa của con người này là quan điểm cho rằng con người và những loài động vật có vú cao cấp chỉ khác nhau về mức độ. ...
  • Chẳng mấy cần đến lịch sử

    09/07/2005Phạm Toàn dịchEric Hobsbawm, ngôi sao sử học lớn nhất đang còn sống, nổi danh về công trình nghiên cứu sự phát sinh chủ nghĩa tư bản, về khái niệm quốc gia-dân tộc và về thời đại các đế chế, tuần qua đã tới Delhi giảng bài nhân ngày tưởng niệm Nikhil Chakravarty. Trong cuộc trả lời phỏng vấn do Prem Shankar Jha thực hiện, nhà sử học 87 tuổi nổi tiếng suy ngẫm về lý do tại sao lại có “thói sát nhân dã man trong thế kỷ 20” và liệu thế kỷ 21 có thể làm gì cho nhân loại nếu các nhà lãnh đạo của họ không tìm được cách cắt đứt với quá khứ.
  • Tâm linh – bản thể con người

    09/07/2005Nguyễn KiênTrong đời sống con người, thiêng liêng là một trong những cái không thể nhận biết bằng lý trí và tất cả những gì là thiêng liêng, là cao cả bao giờ cũng vẫy gọi con người, là cho nó luôn luôn tự vượt mình, hướng tới cái cao hơn (hướng thượng), hướng tới cái siêu việt, tới trạng thái chân hơn, mỹ hơn, thiện hơn. Xu hướng ấy của con người tạo ra một mặt cơ bản của đời sống con người: đời sống tâm linh.
  • xem toàn bộ