Thiếu trách nhiệm...

06:25 CH @ Thứ Bảy - 04 Tháng Mười Hai, 2010

Xem thêm bài:


(2006) Cụm từ này xuất hiện nhiều trên báo chí những ngày qua, đặc biệt liên quan đến vụ PMU18, thì cụm từ này được dùng rất nhiều. Thiếu trách nhiệm không chỉ đơn thuần là kết luận của cơ quan điều tra, không chỉ là kết luận của cấp trên đối với cấp dưới, lại càng không chỉ là lời thú nhận của đương sự đối với những sai phạm mà mình đã gây ra. Nó chính xác là sự thoái lui của văn hoá trách nhiệm, là sự thụt lùi của đạo đức công chức, là sự lũng đoạn của tiền bạc, là sự liên kết của những thế lực ngầm, là sự bất minh trong việc thực thi chính sách, là sự gian dối, là sự yếu kém trong quản lý, là sự cố tình không tuân thủ pháp luật, là hậu quả của một cung cách giáo dục nửa vời.

Thiếu trách nhiệm!Nghe sao mà bình thường quá đỗi. Bình thường như chuyện thường ngày, như điều tất yếu phải có mỗi khi một vụ tiêu cực liên quan đến công chức bị phanh phui, mỗi khi một vụ án liên quan đến công chức bị xét xử. Thiếu trách nhiệm! Có nghĩa là một cá nhân được giao nhiệm vụ, có trách nhiệm phải làm tốt công tác của mình, nhưng đã không làm tốt, không thực thi nhiệm vụ theo đúng chức năng, quyền hạn và pháp luật. Trước khi thiếu trách nhiệm, cá nhân đã được giao trách nhiệm.

Vậy vì sao lại thiếu trách nhiệm?Phải chăng chính đương sự không hiểu hết trách nhiệm của mình. Có lẽ không phải! Vì trước khi được phân bổ chức vụ, đương sự đã được thẩm định về năng lực, hoặc như có thể thấy trong vụ PMU18, toàn là những tiến sĩ về GTVT. Vậy thì không thể nói những đương sự đó không hiểu hết trách nhiệm của mình. Nếu “năng lực hạn chế” thì cái sai phạm “thiếu trách nhiệm” không chỉ là của đương sự, mà còn của chính những cơ chế, cơ quan, tổ chức… đã tuyển dụng và phân công công tác cho những đương sự này. Thế nhưng, hậu quả nghiêm trọng gián tiếp thì nhân dân lãnh, còn hậu quả trực tiếp thì do đương sự, tuyệt nhiên không thấy trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cấp trên của đương sự đó. Cái trách nhiệm liên đới ấy nếu không được thực thi triệt để, không được làm rõ, thì vấn đề thiếu trách nhiệm vẫn chỉ là… thiếu trách nhiệm của cấp dưới chứ không phải của cả cấp dưới lẫn cấp trên. Hơn nữa, đi trước thiếu trách nhiệm thường là “cố ý làm trái”. Thực tế chỉ có hai trường hợp, hoặc là cấp trên cố ý làm trái và cấp dưới… hùa theo, hoặc cấp dưới cố ý làm trái và cấp trên cố tình làm ngơ. Cả hai trường hợp đều thể hiện rất rõ việc thiếu trách nhiệm của những cá nhân và tổ chức liên quan.

Thế nhưng, bình tĩnh lại nhận xét, phải chăng chỉ có những đương sự được kết luận, hay tự nhận mình thiếu trách nhiệm là… thiếu trách nhiệm? Thiếu trách nhiệm không chỉ đơn thuần là như thế! Có thể nói thiếu trách nhiệm ở cả hệ thống: chính quyền và toàn bộ người dân. Vì sao?

Nếu như theo quy định, Bộ trưởng Đào Đình Bình là do quốc hội bổ nhiệm, thì quyền bãi miễn thuộc quốc hội. Tuy nhiên, một câu hỏi đặt ra: quốc hội đã làm gì để quản lý, giám sát những thành viên chính phủ do chính mình bầu lên? Tôi không thấy làm gì cả! Cái cơ chế giám sát đã từng được nói đến, nhưng nó được sử dụng ra sao, mang lại hiệu quả như thế nào, cho đến nay vẫn là một điều mập mờ. Chính phủ trực tiếp quản lý thành viên của mình, nhưng chính phủ đã làm gì để quản lý thành viên? Chính phủ, quốc hội đã sử dụng quyền lực nhân dân giao phó như thế nào? Công cụ pháp luật mà quốc hội đã ban hành được sử dụng ra sao? Ngay việc từ chức, theo ông Trần Quốc Thuận-Phó chủ nhiệm văn phòng quốc hội, thì luật đã định rõ cơ chế (TT 2-4), thế thì tại sao chuyện từ chức vẫn còn khó khăn, phải nhờ đến áp lực của công luận thì Bộ trưởng Bình mới nộp đơn từ chức? Phải chăng chính những cơ quan hành pháp và lãnh đạo các cơ quan hành pháp đang… thiếu trách nhiệm?


Đảng cũng có phần thiếu trách nhiệm không?Có! Bởi vì cơ sở Đảng nhiều nơi đã tê liệt (như ở Bộ GTVT), cái đạo đức cách mạng, bản lĩnh chính trị… của Đảng viên mà từ lâu Đảng giáo dục họ dường như không có tác dụng cải hoá đối với những đối tượng… đã được kết luận là thiếu trách nhiệm. Bởi vì chất lượng đảng viên đã được đề cập đến nhiều nhưng Đảng chưa có những quyết sách đủ mạnh nhằm kết nạp nhiều hơn nữa những người có tâm, có tài. Đây đó vẫn còn những kẻ cơ hội chui vào đảng để… cơ hội. Đảng viên sai phạm, vậy trách nhiệm đầu tiên phải thuộc về đảng. Công cuộc xây dựng chỉnh đốn đảng đã được phát động từ lâu, nhưng tại sao vẫn có những cơ sở đảng bị tê liệt, sao vẫn có những đảng viên trở thành nhân tố nguy hại cho đất nước?

Trách nhiệm
Điều cần phải làm, phải gánh vác hoặc phải nhận lấy về mình. Dựa trên uy tín về năng lực cho đến hiện tại mà một người hay tổ chức được trao trách nhiệm và chịu trách nhiệm về nhiệm vụ được giao. Cũng căn cứ vào thể hiện năng lực thực tế mà cá nhân hay tổ chức tăng uy tín hay bị mất uy tín/phế truất trách nhiệm được giao.
Ví dụ: cấp trên chịu trách nhiệm về năng lực của cấp dưới, tổ chức lãnh đạo chịu trách nhiệm về các tổ chức cơ sở, thành viên của mình...

Thiếu trách nhiệm/trái trách nhiệm. Có trách nhiệm/ chịu trách nhiệm/ chịu trách nhiệm liên đới...

Năng lực
Khả năng làm việc tốt, nhờ có phẩm chất đạo đức và trình độ chuyên môn tốt.

Uy tín
Sự tín nhiệm và mến phục của mọi người.
Gây dựng uy tín. Có uy tín. Ngụy tạo uy tín. Làm mất/đánh mất uy tín. Ngộ nhận uy tín

Cuối cùng, chính hơn 80 triệu dân Việt Nam cũng thiếu trách nhiệm. Quyền lực của hơn 80 triệu dân đã được trao cho quốc hội, chính phủ. Hơn 80 triệu dân ngày ngày vẫn phải lao động để đóng thuế, để đất nước phát triển. Hơn 80 triệu dân có quyền đòi hỏi sự minh bạch, công khai trong chính sách, trong những vấn đề đối nội, đối ngoại, trong vấn đề chi tiêu của chính phủ, trong hoạt động giám sát của quốc hội. Thế nhưng, chúng ta, hơn 80 triệu dân đã làm gì? Phải chăng chúng ta đang thoả hiệp với những cá nhân đã sai phạm. Chúng ta ngày ngày vẫn đút lót cho CSGT mỗi khi bị “huýt còi”. Chúng ta vẫn có những khoản đi đêm khi đến với các cơ quan công quyền. Doanh nghiệp vẫn phải có những chi bất minh để công việc xuôi chảy. Chúng ta vẫn chưa hiểu biết, hoặc chưa dành thời gian tìm hiểu về pháp luật để sống và làm việc theo pháp luật. Chúng ta vẫn ngại đụng chạm, ngại rắc rối, và đó chính là cơ hội cho tham nhũng, cửa quyền, quan liêu phát triển, đó chính là kẽ hở để những kẻ thiếu trách nhiệm lọt lưới. Chỉ đến khi nào tham nhũng, tiêu cực bị phanh phui, chúng ta mới bắt đầu lên tiếng cho những sự việc cụ thể. Còn những vấn đề vi mô, chúng ta chưa quan tâm đủ, chưa ý thức đủ. Vậy, phải nói rằng: chính chúng ta, hơn 80 triệu dân Việt Nam, phần nào đó, cũng đang thiếu trách nhiệm đối với chính đất nước mình.

Nói như thế để thấy rằng: người dân, chính phủ, quốc hội, Đảng đều cần phải xem xét lại trách nhiệm của mình, để làm tròn trách nhiệm riêng của mình. Nếu như mỗi thực thể đều tách biệt với nhau, thì vấn đề liên đới trách nhiệm còn lâu mới được nhìn nhận và còn lâu mới trở thành cơ chế siêu việt, chi phối mọi cơ chế chính trị - xã hội. Vì xét cho đến cùng, những cá nhân thiếu trách nhiệm hôm nay cũng chính là "con dân" của dân tộc, là sản phẩm do chính sách, cơ chế và giáo dục của chúng ta.

FacebookTwitterLinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Đôi điều về trách nhiệm cá nhân

    14/11/2018Nguyễn Ngọc BíchTrước các tổn thất vô hình và hữu hình mà xã hội đã chịu, vấn đề trách nhiệm cá nhân đang được công luận nêu lên. Qua hai lý do trình bày dưới đây, độc giả có thể chia sẻ lo ngại của tôi rằng vấn đề này còn phải mất nhiều năm nữa mới trở thành hiện thực.
  • Ai chịu trách nhiệm cho sự bền vững của cá nhân?

    13/02/2016Một khía cạnh nữa của phát triển bền vững thấy được phân tích thấu đáo. Đó là sự phát triển bền vững của mỗi cá nhân trong xã hội, của mỗi công dân trong một quốc gia. Tác giả Stephen Covey đã tổng kết, để bền vững mỗi cá nhân phải biết chăm lo cho 4 nhu cầu hay phương diện sống: thể lý, xã hội, trí não và tinh thần...
  • Thói hư tật xấu của người Việt: Trọng mê tín- xem nhẹ trách nhiệm, ham hội hè, "thần mãn"

    21/12/2015Vương Trí NhànXét cái tục hội hè của ta, rước xách rất phiền phí, ăn uống rất lôi thôi, chơi bời rất chán chê, tiêu pha rất tốn kém, thực là hại của mà lại mua lấy cái khó nhọc vào mình...
  • Công chức thiếu động lực và kỹ năng để làm việc tốt ?

    16/10/2014Theo điều tra của Viện nghiên cứu khoa học pháp lý, 43% cán bộ công chức và 33% công dân và doanh nghiệp cho rằng công chức không đủ trình độ và khả năng giải quyết công việc...
  • Từ chức: sao khó vậy?!

    18/04/2014Mạnh Cường - Hồng Hạnh“Tôi xin từ chức”- một câu nói rất đỗi ngắn gọn. Hàng ngày, hàng tháng có biết bao những sai phạm của các vị lãnh đạo ở nhiều cơ quan, đơn vị, gây ra hậu quả không nhỏ. Thế nhưng, câu nói ngắn gọn ở trên nghe vẫn cứ... “lạ tai” làm sao.
  • Bàn về uy tín

    17/12/2010Vũ Duy ThôngUy tín là trừu tượng nhưng lại rất cụ thể. Uy tín là không khí dân chủ, tin cậy lẫn nhau trong công việc. Uy tín của nhà quản lý được định lượng bằng kết quả hoạt động ở một tổ chức nào đó. Uy tín rất dễ mất đi nhưng cũng có thể đi cùng ta suốt đời...
  • Áp lực để khó từ chức?

    24/11/2010Lương Bích Ngọc - Ngọc NhungRất nhiều người cảm thấy khó khăn trước sự lựa chọn: NÊN hay KHÔNG từ chức? Vậy đâu là những lực cản chính? Làm thế nào để việc từ chức được coi là bình thường từ phía người phải từ chức và dư luận xã hội?
  • Lại chuyện văn hoá từ chức

    04/11/2010Hà Văn ThịnhChuyện ở xứ Hàn. Vì điên khùng bất chợt, một anh lính rút súng bắn chết 8 người. Ông bộ trưởng quốc phòng từ chức. Ông bộ trưởng không hề biết người lính ấy thuộc ông quản lý, có thể bị điên. Nhưng ông ta nghĩ, nhất định mình phải chịu trách nhiệm...
  • Minh bạch và công khai

    14/01/2006Đậu Anh Tuấn - Ban Pháp chế, VCCIMinh bạch là một khái niệm khá trừu tượng. Để đo lường tính minh bạch là một công việc hết sức khó khăn. Nhiều người vẫn thường hiểu minh bạch đồng nghĩa với công khai. Thực ra, khái niệm minh bạch là khái niệm rộng hơn, nó bao gồm cả cơ hội, tính bình đẳng trong tiếp cận thông tin, tính tin cậy, nhất quán của thông tin, tính dự đoán trước được và sự cởi mở của cơ quan cung cấp thông tin...
  • Năng lực thể chế

    03/01/2006TS. Nguyễn Sĩ DũngNăng lực thể chế là năng lực của các cơ quan nhà nước hoàn thành các chức năng hiến định của mình. Chức năng nào thì năng lực ấy. Chức năng càng phức tạp thì năng lực phải càng cao hơn. Rủi ro lớn nhất ở đây là: Hiến pháp chỉ có thể trao cho một cơ quan nhà nước các chức năng, chứ không thể trao cho cơ quan này các năng lực tương ứng...
  • Trách nhiệm mơ hồ(?!)

    28/12/2005Tô Phán8 vị nguyên là lãnh đạo hoặc là lãnh đạo đương nhiệm ở các cơ quan nhà nước đã giải trình về trách nhiệm trong vụ Nguyễn Đức Chi lừa đảo. Thật trùng hợp, các bản giải trình đều có chung ít nhất 4 điểm cơ bản...
  • Trước hết phải bịt cửa chạy chức

    09/11/2005Diệp Văn SơnCó lập luận cho rằng bất kể xấu tốt cái gì lặp đi lặp lại với tần suất cao, trở thành tập quán, phong tục thì dù là mỹ tục hay hủ tục đều có thề gọi là văn hoá, cuộc tranh luận chưa ngã ngũ.
  • “Độc quyền chức vụ” cái gốc của tham nhũng

    01/10/2005TS. Phạm Anh TuấnTham nhũng ở Việt Nam hiện nay đã trở thành quốc nạn. Quốc nạn tham nhũng là một trong những dấu hiệu cảnh báo năng lực quản lý của bộ máy Nhà nước không còn phù hợp với sự phát triển của đất nước. Vì thế, dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng đang được Quốc hội đưa ra lấy ý kiến nhân dân để sớm ban hành, áp dụng. Tham nhũng, dù xảy ra ở đâu thì cũng là tội phạm đặc biệt, được thực hiện trước hết bởi các quan chức...
  • Công cụ chống tham nhũng của Tổ chức minh bạch quốc tế

    18/07/2005Danh ĐứcCảnh sát điều tra sẽ có kết luận về những vụ việc đang làm công chúng buồn lòng, thậm chí nghĩ rằng mình đang bị lừa đảo, móc túi.
  • Giao phó trách nhiệm để vận dụng tri thức tập thể

    07/07/2005Ở cương vị giám đốc, một trong những nhiệm vụ quan trọng của bạn là giúp đỡ nhân viên phát triển kỹ năng chuyên môn - trong đó có việc chuyển giao cho họ quyền giải quyết vấn đề và ra quyết định.
  • xem toàn bộ