Đô thị - thiên đường hay nấm mồ của nhân loại

02:02 CH @ Thứ Tư - 31 Tháng Giêng, 2018

Dân Đô thị xài năng lượng nhiều hơn nông thôn - các thành phố ngốn tài nguyên hơn bất cứ một loại định cư nào.

Sự tiêu thụ nguyên liệu và năng lượng của các thành phố là vô hạn, nhưng trái đất chỉ cung cấp có hạn. Dùng vượt giới hạn đó, loài người không còn chốn sống, khi ấy thành phố không phải là thiên đường mà nấm mồ khổng lồ thật sự.

Gia tài 300 triệu năm dùng bao lâu?

Chúng ta đều biết nguồn năng lượng con người đang sử dụng được khai thác từ các nguồn khoáng sản trong lòng đất hình thành do xác động vật hóa thạch cách đây khoảng 300 triệu năm. Tức là dầu, khí, than….những nguồn tguyên liệu không thể tái sinh.

Người ta tính được mỗi năm toàn cầu tiêu thụ tới 40% vật liệu (các loại) khai thác từ tự nhiên để xây dựng các công trình (đường giao thông, nhà máy, nhà cửa, cầu cống…). Các công trình xây dựng tiêu thụ từ 36% - 45% nguồn năng lượng của mỗi quốc gia. Chỉ riêng nước cho hoạt động xây dựng trên toàn cầu đã chiếm 1/6 nguồn cung cấp nước sạch.

Lấy vài quốc gia điển hình về tăng mức tiêu thụ năng lượng. Chiếm chưa đầy 5% dân số thế giới, nhưng người Mỹ ngốn hết 20% lượng xăng dầu tiêu thụ trên toàn thế giới. Chính vì thế mà từ năm 1965, King Hubbert (người của hãng Shell) đã cảnh báo cho dân Mỹ lượng dầu khai thác của họ sẽ đạt đỉnh vào năm 1956 - 1970, sau đó tụt dốc và phụ thuộc nhập khẩu. Đúng như vậy, nước Mỹ vốn là quê hương của dầu mỏ, giờ trữ lượng chỉ còn 3% trong khi 80% trữ lượng dầu chưa khai thác nằm ở Trung Đông.

Tăng trưởng đô thị, thị trường ô tô của Trung Quốc cũng tăng tới 40%/năm, nó góp phần làm nước này phải nhập thêm tới 120 triệu tấn nhiên liệu/ năm. Cứ đà này, tới năm 2050 Trung Quốc sẽ phải nhập đến nửa sản lượng than trên thế giới.

Đó mới là nói đến dầu mỏ, còn đất đai, người Mỹ, người Ả Rập, Ấn Độ đều nói: “Đất là tài sản của con cháu - xài hết, con cháu lấy đâu ra nữa”? Toàn lục địa trừ diện tích đóng băng vĩnh cửu (1.360 triệu ha), còn 13.340 ha phần lớn ở chỗ quá lạnh, quá nóng, quá dốc, quá nghèo dinh dưỡng, quá mặn, quá phèn… thành ra chỉ có 3.030 triệu ha canh tác.

Chia bình quân đầu người 0,23ha Châu Á - Thái Bình Dương dưới 0,15ha, Việt Nam 0,11 ha. Xin nhớ, theo tính toán của Tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc(FAO), với trình độ công tác hiện nay, để có đủ lương thực thực phẩm, mỗi người chỉ cần tới 0,4 ha đất canh tác, đến năm 2050 nhân loại sẽ đón thêm 3 tỉ thành viên mới sẽ cần thêm 10 tỉ đất canh tác cho 9,2 tỉ miệng ăn. Vậy năng lượng, đất đai là hai cuộc khủng hoảng đáng sợ nhất với loài người trong viễn cảnh.

Họa vô đơn chí

Tất nhiên, sự tăng trưởng đô thị không chỉ làm cạn kiệt các nguồn tài nguyên, mà còn gây ô nhiễm môi trường sống cho chính nó.

Các hoạt động của con người từ việc tốt các nhiên liệu phát quang cánh rừng, đến lấp sông, hồ…sẽ tạo ra nồng độ khí nhà kính cao hơn mức mà thực vật và đại dương có thể hấp thụ đầu làm trái đất nóng lên. Nếu không có biện pháp giảm phát tán CO2 vào không khí, nhiệt độ trái đất sẽ tăng lên 1,5 - 4,50 C vào năm 2050.

Hậu quả thì rất nhiều, nhưng điều người ta nói đến nhiều nhất là sự biến đổi khí hậu: tăng các tần suất bão, mưa lớn, nhiệt độ cao, hạn hán… Nghiêm trọng nhất, nó gây tan băng làm nước biển dâng. Kịch bản lạc quan nhất( dâng thêm 0,18 - 0,38m), xấu nhất (đến 0,9m) đều diễn ra trong vòng 30 - 40 năm tới. Theo dự báo của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam và Bangladesh là hai nước chịu tác động thế giới khi nước biển dâng. Phần lớn các vùng đât màu mỡ nhất của Việt Nam sẽ bị chìm ngập.

Đô thị là thủ phạm

Các thành phố phát triển quá mức, tiêu thụ một lượng hàng hóa khổng lồ năng lượng, lương thực thực phẩm và nước… Rồi các thành phố lại đưa các loại rác, nước thải, khí ô nhiễm ra bên ngoài thành phố.

Cả hai quá trình này đều phá vỡ sự cân bằng sinh thái - từ khu vực đô thị đến mức độ quốc gia và toàn cầu. Người ta chống sự ra đời những phố siêu lớn, do nó không đủ khả năng xử lý các loại rác thải làm ô nhiễm dòng chảy nước mặt, nước ngâm, ven biển...

Một kết luận của Tổ chức Môi trường Thế giới: "Ô nhiễm không khí không biên giới - với 80% lượng khí nhà kính hiện nay dẫn đến biến đổi khí hậu toàn câu là từ các thành phố". Sự biến đổi đó làm nhiệt độ trái đất khắc nghiệt hơn - thế là dẫn tới việc phải làm mát hoặc sưởi ấm các thành phố, như vậy chi cho năng lượng lại cao hơn hậu quả lượng phát thải khí nhà kính cũng tăng theo. Chu trình này như một vòng luẩn quẩn của con người trong cuộc chiến với chính các hậu quả do nó gây ra.

Nguồn:
FacebookTwitterLinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Hiện đại hóa xã hội nhìn từ góc độ tính hợp lý

    31/03/2015Nguyễn Kim LaiNiềm tin của con người vào lý tính của mình đã dẫn đến tư tưởng về tiến bộ. Tiến bộ là phát triển, còn phát triển trong lĩnh vực xã hội đối với các xã hội truyền thống là chuyển lên xã hội hiện đại. Do vậy, lý luận hiện đại hóa là lý luận phát triển dành cho các nước kém phát triển. Cũng do vậy, vấn đề hiện đại hóa có liên quan tới vấn đề tính hợp lý mà khoa học là đại diện chủ yếu với tư cách là nội dung và tiền đề của hiện đại hóa.
  • Toàn cầu hóa và những thay đổi của thế giới hiện đại

    13/04/2008Nguyễn Trần BạtNói về thế giới hiện đại với những đòi hỏi có tính toàn cầu đối với mọi quốc gia không thể không đặt một câu hỏi có tính chất cốt lõi, đó là thời đại mà chúng ta đang sống có những đặc điểm chủ yếu nào?
  • Tốc độ đổi mới của thế giới hiện đại

    13/04/2008Nguyễn Trần BạtThay đổi nhanh chóng và không ngừng là một trong những đặc điểm dễ nhận thấy nhất của thế giới hiện đại. Con người trong thời đại mới buộc phải không ngừng vận động để thích nghi với các thực thể khác...
  • Hà Nội ơi!

    25/03/2008Trung Trung ĐỉnhHà Nội ơi, khi nào người được sống bình an thanh lịch như ngàn năm văn hiến, đã từng có nhiều lúc nhiều thời sang trọng nhất trong thiên hạ...
  • Hoàn cảnh hậu hiện đại

    26/11/2007
  • Phát triển các chế định xã hội của quá trình hiện đại hóa ở thành phố Hồ Chí Minh

    06/06/2007Trần Hữu QuangNếu xem xét xã hội như một hệ thống được cấu tạo bởi nhiều định chế xã hội, thì sự phát triển của cả một xã hội không thể không bao hàm sự thay đổi của từng định chế cũng như của mối quan hệ sắp xếp và tương thuộc giữa các định chế ấy. Bài viết này thứ phân tích vai trò của các định chế xã hội (xét như là những thành tố cấu thành hệ thống xã hội) nhằm đi tìm những động thái xã hội trong quá trình phát triển ở SàiGòn - TP. Hồ Chí Minh xưa và nay.
  • Bàn về các yếu tố thẩm mỹ trong kiến trúc đô thị

    04/05/2007Lương Bửu HoàngKhi đi tìm những bước đầu tiên của kiến trúc, có lẽ trước hết chúng ta thường liên tưởng đến những câu chuyện mang dấu vết của cái hang, cái lều, cái nhà, thành lũy... Những hình thức đó đáp ứng nhu cầu thiết thực của đời sống hàng ngày: nơi cư ngụ, sinh hoạt và mọi hoạt động của đời sống định cư.
  • Ảnh hưởng của phật giáo tới đạo đức, lối sống ở thành phố Hồ Chí Minh

    15/03/2007Thân Ngọc AnhVới vai trò, chức năng và những giá trị nhân văn sâu sắc của mình, Phật giáo trở thành chỗ dựa trong đời sống văn hóa, tinh thần của một bộ phận quần chúng. Các chuẩn mực của đạo đức Phật giáo có tác dụng điều chỉnh hành vi, nhân cách con người, ảnh hưởng tích cực đến quần chúng...
  • “Hà Nội đang được quản như một cái làng”

    25/12/2006Dưới góc nhìn của những người ít nhu cầu ra phố buổi tối, lệnh cấm một số loại hình dịch vụ hoạt động quá 12h đêm mới đây của thành phố Nội không có vấn đề gì. Nhưng với nhiều người khác, đó là sự giới hạn nhu cầu của người dân, quyền tự do buôn bán, thậm chí can thiệp vào một nét văn hóa truyền thống của người Nội.
  • Phê phán tính hiện đại

    13/11/2006Alain Touraine (Huyền Giang dịch)
  • Về vai trò của triết học trong công cuộc công nghiệp hóa - hiện đại hóa ở nước ta

    05/05/2006PTS. Phạm Văn ĐứcCũng như mọi lí luận, triết học không chỉ làm nhiệm vụ lý giải những vấn đề của thế giới nói chung và của xã hội loài người nói riêng, mà còn trên cơ sở của sự lí giải ấy, nó trở thành cái định hướng đúng đắn cho con người trong hành động...
  • Hà Nội nơi mở cửa những đổi mới văn hoá

    08/02/2006Nguyễn Vinh PhúcKhông kể chuyện xa xưa, khi ở đây từng diễn ra sự tiếp xúc và cải biến văn hoá Ấn Độ - Trung Hoa, mà chỉ kể chuyện 100 năm trở lại đây, việc hội nhập rồi phát triển cùng văn hoá thế giới cũng đủ nói lên Hà Nội là nơi mở đầu những đổi mới trong đời sống văn hoá...
  • Con người Việt Nam từ truyền thống đến hiện đại

    09/02/2003Xuân Hà lược ghi (từ kết luận của chương trình nghiên cứu KX – 07)Trong các di sản truyền thống, bên cạnh mặt tích cực cũng hàm chứa mặt hạn chế, những phản giá trị. Trên đại thể, những mặt tiêu cực và hạn chế của di sản truyền thống VN cũng bộc lộ khá rõ mà những nét nổi bật nhất là tính cục bộ, địa phương, tâm lý bình quân chủ nghĩa gắn với thái độ “cào bằng”, ghen ghét, đố kỵ những người trỗi vượt hơn mình, tinh thần cầu may, tác phong tùy tiện, thiếu ý thức tổ chức kỷ luật, lối làm ăn nhỏ, manh mún, không biết lo xa và hạch toán kinh tế, chưa tôn trọng con người cá nhân chủ thể, tư duy phân tích, thực nghiệm và luận lý kém...
  • Hà Nội “bớt” thanh lịch - Đừng đổ hết lỗi cho giới trẻ!

    15/01/2006Trong thời kỳ đổi mới, Hà Nội tiếp nhận nhiều luồng văn hoá khác nhau, thể hiện rõ nét nhất trong lối sống của giới trẻ. Nét thanh lịch của người Hà Nội đang có phần chìm lắng, và đó không phải là lỗi của riêng giới trẻ!
  • Xây dựng văn hóa người Hà Nội

    20/12/2005… Sẽ có nhiều việc phải làm. Bởi rất nhiều nét đẹp, văn hóa Hà Nội còn… lạo xạo những hạt sạn...
  • xem toàn bộ