“3 không” về chống tham nhũng ở Việt Nam

02:00 CH @ Thứ Hai - 31 Tháng Mười, 2005

Lần đầu tiên, công tác chống tham nhũngở Việt Nam được luật hóa. Dự thảo Luật chống tham nhũng đang được đưa ra lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân. Đảng, Nhà nước Việt Nam đang nỗ lực quyết tâm tuyên chiến với tệ tham nhũng. Xin được góp bàn đôi điều về vấn đề này…

Thực trạng

Tham nhũng thực ra không phải chuyện mới lạ ở Việt Nam, trong thời chiến chúng ta cũng đã từng có, từng xử nhiều vụ tham nhũng lớn. Tuy nhiên, kể từ thời kỳ đổi mới, nền kinh tế xã hội nước ta có những bước phát triển mạnh mẽ thì cũng đông thời với một sự đánh đổi là tham nhũng xảy ra nhiều hơn với mức độ ngày càng nghiêm trọng hơn. Chính giai đoạn chuyển đổi (từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường), nửa nạc, nửa mỡ như hiện nay là mảnh đất màu mỡ nuôi dưỡng tệ tham nhũng. Cõ lẽ ở thời điểm này, hầu như bất kỳ ai trong chúng ta cũng đều cảm nhận thấy tham nhũng đang trở thành một vấn nạn nhức nhối. Tham nhũngcó ở một nơi, mọi lúc. Ở nhà thấy tham nhũng (tin tức trên báo chí, ti vi), ra đường gặp tham nhũng (mấy anh "công lộ"...), vào bệnh viện, đến trường học, đến cơ quan công quyền... đâu đâu cũng có thể chứng kiến tham nhũng. Nhưng đó mới là ”ba cái vụ lẻ tẻ", chưa thấm thía gì so với các vụ rút ruột công trình xây dựng (được cho là thất thoát trung bình từ 30-40%), mua sắm trang thiết bị, những vụ tham nhũng theo “mô hình tập đoàn"… mà các vụ được phát hiện càng về sau cứ “lớn nhất từ trước đến nay”. Tham nhũng xuất hiện trong mọi khâu, mọi lĩnh vực, ở mọi ngành, mọi cấp”. Từ các cơ quan quản lý, các đơn vị hành chính sự nghiệp tới các doanh nghiệp Nhà nước, hiệp hội, tổ chức... Tham nhũng không loại trừ các cơ quan bảo vệ pháp luật (tòa án, viện kiêm soát, quân đội, cảnh sát...) và thậm chí ngay cả ở cơ quan chống tham nhũng. Câu nói của “ông trùm" Trương Văn Cam tiếc thay ở một chừng mực nào đó, trong một bối cảnh nào đó, vẫn đang đúng “Việc gì không giải quyết được bằng tiền sẽ giải quyết được bằng nhiều tiền”. Cái gì không mua được bằng tiền sẽ mua được bằng nhiều tiền". Tuy nhiên, mức độ tham nhũng mới là cảm tính, chúng ta chưa có những nghiên cứu toàn diện và bài bản để đánh giá, đo lường mức độ tham nhũng. Rất may là trên thế giới có tổ chức làm việc đó Transparency International (TI-Tổ chức minh bạch quốc tế). Hàng năm, tổ chức này tiến hành các công trình khảo sát nghiên cứu ở các quốc gia (do các viện nghiên cứu độc lập triển khai), tổng hợp kết quả, tính toán chỉsố cảm nhận tham nhũng (CPI) và đưa ra bảng xếp hạng minh bạch các quốc gia. Mức độ tham nhũng càng cao nêu chỉ số CPI càng thấp. Một điều đáng buồn là Việt Nam luôn đứng ở tốp cuối trong bảng xếp hạng này và không những thế còn có xu hướng “rớt hạng”.Bảng số liệu bên cho thấy diễn tiến đó.

Nếu so sánh với các nước trong khu vực ASEAN cũng như ở Châu Á thì mức độ tham nhũngcủaViệt Nam rõ ràng là vấn đề đang báo động. Hàng loạt các vụ việc nổi cộm trong thời gian gần đây là biểu hiện rõ nét của xu hướng đó, có thể kể đến vụ Năm Cam, Hai Chi, Sơn Thủy, vụ điện kế điện tử Linkton...

Và giải pháp

Tôi rất tâm đắc với "3 không" mà diễn đàn chống tham nhũng của Vietnamnet đưa ra: khôngmuốn, không thể và không dám.

Không muốn. Một trong những nguyên nhân dẫn tới tham những là cơ chế lương của nước ta còn nhiều bất cập. Mức lương của cán bộ công chức còn thấp. Các doanh nghiệp Nhà nước vẫn còn bị bó buộc bởi thang bảng lương của Nhà nước, không được chủ động và linh hoạt. Lương chưa thực sự gắn với hiệu quả kinh doanh và hiệu suất công việc còn tồn tại nhiều chế độ ngoài lương...Vì lương thấp nên để đảm bảo có thu nhập thêm không ít người phải tìm mọi cách để bới xén, lạm dụng tài sản của Nhà nước ở nhiều giác độ, vị trí, cấp độ và mức độ khác nhau - nhất là những người nắm giữ chức, suyễn - đó là tham nhũng. Do vậy cần phải tiếp tục cải cách tiền lương: nâng mức lương cho cán bộ công chức, trao quyền chủ động về lương cho các doanh nghiệp Nhà nước, “lương hóa” các tiêu chuẩn khác gắn với chức vụ (như nhà ở, xe ôm). Tuy nhiên, như đã nói tham là bản chất cố hữu của con người, do vậy tăng lương chưa đủ để triệt tiêu hoàn toàn lòng tham của công chức. Kỳ vọng tăng lương đế công chức “ không muốn” tham nhũng xem ra không phải là một giải pháp triệt để.

Không thể. Để công chức dù có muốn cũng không thể tham nhũng thì pháp luật phải có những quy định minh bạch, tránh mập mờ, khó hiểu hoặc có thể hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau. Thực tế cho thấy, chính sự lỏng lẻo và những khoảng trống của pháp luật đã tạo điều kiện cho các công chức của các bộ máy công quyền "vận dụng" theo cảm tính, lách luật... Tham nhũng nảy sinh từ đó. Dự luật chống tham nhũng đã đề cập đến hàng loạt các biện pháp như công khai minh bạch (về tài chính, ngân sách, đầu tư, đấu thầu, công tác cán bộ…),xây dựng và thực hiện các chuẩn mực, định mức, tiêu chuẩn; quy tắc ứng xử của cán bộ công chức, minh bạch tài sản, thu nhập. Tuy nhiên, quy định thì vẫn là quy định, dẫu có chặt chẽ đến mấy cũng không thể lường hết những ngóc ngách, kẽ hở mà những kẻ tham nhũng có thể lợi dụng để trục lợi. Vì suy cho cùng, luật pháp cũng là do con người làm ra, được con người thực hiện mà con người vốn đĩ không đơn giản. Do vậy, "không thể” cũng chưa hoàn toàn có thể ngăn chặn, phòng chống tham nhũng.

Không dám. Ở đây chúng ta nhấn mạnh đến tính nghiêm minh của pháp luật. Các chế tài xử phạt tội tham nhũng phải đủ sức răn đe, phải đủ làm người ta sợ mà không dám tham nhũng. Trở lại với bảng xếp hạng minh bạch quốc gia, Trung Quốc là một quốc gia với hơn 1 tỷ dân, bối cảnh kinh tế xã hội có nhiều nét tương đồng Việt Nam, vậy mà họ đường như đang trong sạch" hơn chúng ta nhiều. Một phần là do Chính phủ Trung Quốc trong những năm qua tỏ ra rất mạnh tay trong việc chống tham nhũng, nhiều vụ tham nhũng lớn được phanh phui với những bản án hết sức nghiêm khắc. Nếu Việt Nam làm được như thế, "hành pháp bất vị thân”, nghiêm minh, công bằng, đúng người, đúng tội, thì chắc chắn nạn tham nhũng sẽ được kiềm tỏa.

Nguồn:
FacebookTwitterLinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • "Đấu tranh đây là trận cuối cùng"

    26/05/2015Dương Trung QuốcĐó là một điệp khúc trong bài hát cách mạng đã từng cổ vũ nhiều thế hệ những người cộng sản trong sự nghiệp đấu tranh cho những mục tiêu cao cả của mình.
  • Tham nhũng - nguồn gốc của nghèo đói trên thế giới

    04/05/2015Nhật VyHơn 2/3 thế giới nằm dưới mức trung bình trong danh sách điều tra về độ trong sạch vừa được Tổ chức Minh bạch quốc tế (TI) công bố hôm nay cho thấy mức độ tham nhũng đang nguy cấp đến mức nào...
  • Tham nhũng và tham nhũng tinh thần

    29/11/2011Nguyễn Trần BạtNếu như chống tham những vật chất có mục đích là làm trong sạch đời sống xã hội thì chống tham nhũnng tinh thần có nhiệm vụ là chống lại sự rủi ro đối với sự phát triển của nhân loại.”
  • “Chủ nghĩa thân hữu”

    26/10/2005TS. Nguyễn Sĩ DũngDoanh nghiệp nhà nước gắn với các cơ quan nhà nước. Sự gắn bó này tạo ra lợi thế. Ít nhất, đó là khả năng tiếp cận các quan chức dễ dàng hơn, khả năng đề xuất nguyện vọng và cung cấp thông tin cho lãnh đạo nhanh chóng hơn...
  • Đặc thù tham nhũng ở Việt Nam

    24/10/2005Trần Bạch Đằng...Tuy Quốc hội đã công bố rộng rãi Dự luật với mong mỏi được nghe những đóng góp bổ sung, cải sửa, hoặc bác bỏ từng nội dung của Dự luật, nhưng vẫn chưa có phong trào nào gọi là "đúng ý dân" đối với một vấn đề hết sức quan trọng như vậy...
  • Nghĩ về “bàn tay vô hình”

    21/10/2005Phan Tránh DưỡngRõ ràng là đã có một "bàn tay vô hình" làm nhiệm vụ điều phối, cung ứng một nguồn thu nhập khác ngoài lương của công chức nên họ mới thể sống được, sống khỏe, sống không phải lo chén cơm manh áo như đại bộ phận người dân đang phải đối mặt...
  • "Tôi nói, cơ chế sản sinh ra tham nhũng…"

    16/10/2005GS. Hoàng TụyTham nhũng là một quốc nạn, điều đó ai cũng nói và cũng biết. Song để phòng, chống và hạn chế được tình trạng tham nhũng không phải là điều dễ dàng. Cho đến nay, chúng ta vẫn đang trên con đường tìm tòi, xin ý kiến nhân dân để chọn ra các giải pháp, các biện pháp đủ mạnh và hiệu quả để phòng và chống tham nhũng. Trăn trở, bức xúc với quốc nạn này, Giáo sư Hoàng Tuỵ đã có những tâm sự rất chân về tham nhũng và chống tham nhũng của Việt Nam hiện nay...
  • Tham nhũng - vấn đề của phát triển

    11/10/2005Trần Ngọc ThơMức độ tham nhũng ở VN trong thời gian gần đây đã có những dấu hiệu không giống xu hướng chung so với các nước có cùng trình độ phát triển....
  • Những bộ mặt của tham nhũng

    07/10/2005Ngô Tự LậpMặc dù "tham nhũng" là thuật ngữ được sử dụng rất nhiều và tham nhũng là vấn đề đau đầu của mọi quốc gia, ở mọi thời đại, cho đến nay người ta vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất cho nó. Lý do là tham nhũng được tiếp cận từ nhiều quan điểm khác nhau, từ kinh tế, đạo đức, tôn giáo đến chính trị, xã hội và giai cấp, và các quan điểm này lại mang nặng dấu ấn lịch sử và cá nhân...
  • “Độc quyền chức vụ” cái gốc của tham nhũng

    01/10/2005TS. Phạm Anh TuấnTham nhũng ở Việt Nam hiện nay đã trở thành quốc nạn. Quốc nạn tham nhũng là một trong những dấu hiệu cảnh báo năng lực quản lý của bộ máy Nhà nước không còn phù hợp với sự phát triển của đất nước. Vì thế, dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng đang được Quốc hội đưa ra lấy ý kiến nhân dân để sớm ban hành, áp dụng. Tham nhũng, dù xảy ra ở đâu thì cũng là tội phạm đặc biệt, được thực hiện trước hết bởi các quan chức...
  • Giải pháp góp phần tích cực phòng và chống tham nhũng

    17/08/2005Trọng DânCó thể nói, nếu luật về phòng và chống tham nhũng, lãng phí ra đời, công cuộc đấu tranh chống tham nhũng ở nước ta đã phải sử dụng tới hình thức pháp lý cao nhất, một "đòn phép" tối hậu...
  • Chống tham nhũng

    21/07/2005Nguyễn Quang ATham nhũng là lạm dụng quyền được trao để mưu lợi cá nhân. Có uỷ quyền là có thể tham nhũng. Tham nhũng cổ gần như loài người và sẽ còn khi loài người còn. Chẳng ai tin vào hi vọng hão huyền về một xã hội không có người được trao quyền, không có nhà nước.
  • Chống rửa tiền trong nền kinh tế tiền mặt

    21/07/2005Huỳnh Bửu SơnMột trong các biện pháp chống rửa tiền thường được hệ thống ngân hàng các nước công nghiệp phát triển áp dụng là kiểm soát ngay từ đầu các khoản tiền mặt được nộp vào hệ thống ngân hàng.
  • Toàn dân hiến kế chống tham nhũng

    21/07/2005Đỗ Lê TảoHôm nay (ngày 20.7), dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng được đưa ra lấy ý kiến đóng góp của mọi tầng lớp nhân dân, các cơ quan, tổ chức, đoàn thể quần chúng... Theo tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Phòng, chống tham nhũng tại kỳ họp thứ 7 - Quốc hội khoá XI thì tình hình tham nhũng hiện nay của nước ta đang diễn ra rất phức tạp, trong nhiều lĩnh vực, có xu hướng tăng về quy mô, tính chất ngày càng nghiêm trọng...
  • Đưa luật cạnh tranh vào cuộc sống 6 “cái nút” quan trọng cần tháo gỡ

    19/07/2005Luật gia Vũ Xuân TiềnVới 6 chương, 123 điều khoản, Luật cạnh tranh là một trong những văn bản luật đồ sộ và có tầm quan trọng đặc biệt trong việc định hướng cho nền kinh tế thị trường đang hình thành và ngày càng phức tạp ở nước ta. Luật cạnh tranh đi vào cuộc sống chắc chắn sẽ góp phần làm cho thị trường ngày càng lành mạnh hơn; những hành vi độc quyền trong kinh doanh gây hậu quả nghiêm trọng cho Nhà nước, cộng đồng và người tiêu dùng sẽ bị hạn chế.
  • Công cụ chống tham nhũng của Tổ chức minh bạch quốc tế

    18/07/2005Danh ĐứcCảnh sát điều tra sẽ có kết luận về những vụ việc đang làm công chúng buồn lòng, thậm chí nghĩ rằng mình đang bị lừa đảo, móc túi.
  • Quyền hạn: cái gốc của "3 không"

    09/07/2005“Tham nhũng càng chống càng tăng”. Nhiều người đã nhận định bi quan và không đúng với thực tế như thế, vô tình phủ nhận sự cần thiết của cuộc chiến này. Nhận định đúng phải là “càng chống càng phát hiện nhiều vụ tham nhũng”, với qui mô càng lớn, chủ thể càng cao (đã có cả quan chức cấp tỉnh, cấp bộ).
  • "Công ty" tham nhũng...

    09/07/2005Trần Bạch ĐằngBáo Tuổi Trẻ số ra ngày thứ hai 4-7-2005 đăng bài điều tra của Võ Hương - Như Hằng về "Hệ thống công ty một nhà được thành lập như thế nào?" phản ánh dòng vận chuyển của điện kế điện tử từ cơ quan đặt hàng là Công ty Điện lực TP.HCM đến người tiêu dùng điện. Đó là câu chuyện thời sự đang bức xúc dư luận thành phố.
  • xem toàn bộ